Microsoft’un İsrail merkezli teknoloji firmalarıyla sürdürdüğü iş birlikleri, küresel çapta çalışanlar ve insan hakları aktivistlerinden ciddi eleştiriler almaya başladı. Şirketin bazı projelere destek vermesi, sosyal medya ve kamuoyunda yoğun tepkiyle karşılandı.
Microsoft’un İsrail İlişkileri Gündemde
ABD merkezli teknoloji devi Microsoft, İsrail’de faaliyet gösteren bazı yazılım ve güvenlik şirketleriyle uzun süredir iş birliği içinde. Özellikle yapay zeka destekli güvenlik çözümleri, bulut altyapısı ve yazılım geliştirme alanlarında ortak projeler yürüten şirket, son dönemde bu iş birlikleri nedeniyle kamuoyunun hedefinde.
Özellikle İsrail’in Gazze’de yürüttüğü askeri operasyonlara ilişkin uluslararası kamuoyunda artan hassasiyet, teknoloji şirketlerinin bölgedeki rolünü de tartışmalı hâle getirdi. Microsoft’un dolaylı veya doğrudan destek sağladığı projeler, çalışanlar ve insan hakları örgütleri tarafından sorgulanıyor.
Çalışanlardan Açık Mektup: “Şirket Etik Değerlerine Aykırı”
Microsoft’un farklı departmanlarında görev yapan yüzlerce çalışan, geçtiğimiz hafta şirket yönetimine hitaben hazırlanan açık bir mektuba imza attı. Mektupta, Microsoft’un İsrail ile olan ticari ve teknolojik bağlarının, şirketin evrensel insan haklarına bağlılık ilkeleriyle çeliştiği vurgulandı.
Mektupta dikkat çeken talepler şunlar oldu:
- İsrail merkezli güvenlik projelerine verilen desteğin sonlandırılması
- Tedarik zincirinde yer alan firmaların insan hakları denetiminden geçirilmesi
- Çalışanlara, protesto veya çekilme hakkı tanınması
- Şirketin kamuoyuna şeffaf bir açıklama yapması
Çalışanlar, Microsoft’un yalnızca kâr değil, etik değerler üzerinden konum alması gerektiğini savunarak şirketin pozisyonunu yeniden gözden geçirmesini istedi.
Uluslararası İnsan Hakları Örgütlerinden Baskı
Microsoft’a yönelik tepkiler sadece içerden değil, dışardan da yükseliyor. Uluslararası insan hakları örgütleri, şirketin İsrail’le sürdürdüğü bazı projelerin sivil hak ihlalleriyle dolaylı ilişkilendirilebileceği uyarısında bulundu.
Özellikle bulut teknolojileri ve yüz tanıma sistemleri gibi alanlarda geliştirilen yazılımların, işgal altındaki bölgelerde güvenlik denetimi için kullanılabileceği iddiası, tepkilerin merkezini oluşturuyor. Birleşmiş Milletler’in 2020 yılında yayımladığı bazı raporlarda, bu tür teknolojilerin insan hakları ihlallerine zemin hazırlayabileceği yönünde uyarılar yer almıştı.
Microsoft’tan Resmî Açıklama Geldi
Tepkilerin büyümesi üzerine Microsoft cephesinden kısa bir açıklama yapıldı. Şirket sözcüsü, “Microsoft, faaliyet gösterdiği tüm ülkelerde yasalara ve etik standartlara uygun hareket etmektedir” ifadesini kullandı. Açıklamada, şirketin taraf tutmadığı, teknolojiyi evrensel hizmet anlayışıyla sunduğu belirtildi.
Ancak bu açıklama, çalışanlar ve sivil toplum kuruluşları nezdinde yeterli bulunmadı. Sosyal medyada çok sayıda kullanıcı, şirketi daha net ve hesap verebilir bir tutum almaya çağırdı.
Benzer Tepkiler Diğer Teknoloji Şirketlerine de Yöneliyor
Microsoft’un yanı sıra diğer büyük teknoloji şirketleri de benzer eleştirilerle karşı karşıya. Özellikle Google, Amazon ve Meta gibi dev firmalar, İsrail Savunma Bakanlığı ve diğer kamu kurumlarıyla olan iş birlikleri nedeniyle zaman zaman boykot çağrılarına maruz kalıyor.
Bu bağlamda dikkat çeken örneklerden bazıları:
- Google çalışanlarının “Project Nimbus” protestosu
- Amazon’un İsrail ordusuna sunduğu yapay zeka destekli analiz sistemleri
- Meta’nın Filistin yanlısı içeriklere yönelik algoritma manipülasyonu iddiaları
Bu örnekler, teknoloji sektöründe faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerin jeopolitik krizler karşısında daha şeffaf ve hesap verebilir olmaları gerektiğini gösteriyor.
Tüketici Tepkileri ve Boykot Çağrıları Artıyor
Microsoft’a yönelik tepkiler sadece kurum içi değil, kullanıcı tabanında da hissedilmeye başladı. Özellikle sosyal medya platformlarında “#BoycottMicrosoft” etiketiyle yapılan paylaşımlarda, şirketin İsrail politikalarına karşı tutum almaması eleştiriliyor.
Tepkilerin ana başlıkları şu şekilde öne çıkıyor:
- Teknoloji şirketlerinin sadece kar odaklı değil, etik sorumluluk sahibi olması gerektiği
- Geliştirilen yazılımların sivil yaşam üzerindeki etkilerinin göz ardı edilmemesi
- Küresel firmaların insan hakları ihlallerine karşı net duruş sergilemesi
- Şirketlerin kriz bölgelerinde tarafsızlık ilkesini ihlal etmemesi
Bu çerçevede, Microsoft’un sadece teknoloji sağlayıcısı değil, aynı zamanda küresel etik aktör olarak da konum alıp almayacağı merakla bekleniyor.
